به گزارش مجله زیوا به نقل از چطور:
درس خواندن هوشمندانه یعنی با مدیریت منابع، زمان و انرژی، بهترین نمره را بگیریم. بسیاری از رتبه برترها، ساعت‌های خیلی زیادی را صرف درس خواندن نکرده‌اند. در عوض با برنامه‌ریزی دقیق و تمرکزِ واقعی، به موفقیت رسیده‌اند. خبر خوب اینکه شما هم با کمک تکنیک‌های کاربردی می‌توانید این مسیر را طی کنید. در ادامه با همه این تکنیک‌ها آشنا می‌شوید.
منظور از هوشمندانه درس خواندن برای کنکور چیست؟
هوشمندانه درس خواندن برای کنکور به معنای یادگیری هدفمند، استفاده از روش‌های علمی و مدیریت زمان است. بر خلاف تصور بعضی‌ها، مطالعه درسی زیاد یا فشرده درس خواندن لزوماً منجر به موفقیت نمی‌شود. گاهی ساعت‌های زیادی را بدون تمرکز واقعی طی می‌کنید و بازدهی خاصی هم ندارید. چنین روشی فقط باعث خستگی و دل‌زدگی می‌شود. اما درس خواندن هوشمندانه دقیقاً برخلاف این روش‌های قدیمی است و به نتیجه می‌رسید.
چگونه یک برنامه‌ریزی هوشمند برای کنکور داشته باشیم؟
بدون برنامه‌ریزی، موفقیت در کنکور در حد فکروخیال باقی می‌ماند. مهم‌ترین نکته در برنامه ریزی برای کنکور این است که زمان‌بندی و انعطاف‌پذیری را در نظر داشته باشید. در ادامه، کافی است که آن‌ها را روی کاغذ بیاورید و جلو بروید؛ به این ترتیب:
- زمان‌بندی: زمان خود را به بخش‌های مشخص برای هر درس تقسیم کنید. ضمناً زمان‌های استراحت و مرور را هم در برنامه لحاظ کنید.
- واقع‌بینی: برنامه‌ای بچینید که با توانایی و شرایط شخصی‌تان هماهنگ باشد. برنامه‌های غیر واقعی باعث استرس و ترک برنامه می‌شوند.
- انعطاف‌پذیری: هر برنامه‌ای باید قابلیت اصلاح و تنظیم مجدد داشته باشد. اگر یک روز به هر دلیل از برنامه عقب افتادید، آن را جبران کنید.
- استراتژی مناسب: برای هر درس، استراتژی مخصوص خود را داشته باشید. بعضی دروس نیاز به حل تمرین بیشتر دارند و بعضی دیگر نیازمند تکرار هستند.
استفاده از تکنیک‌های مرور فعال و یادگیری عمیق
با استفاده از تکنیک‌های علمی و مؤثر، مطالب درسی بهتر در ذهنتان می‌مانند و در جلسه آزمون سریعاً به خاطرتان می‌آیند. در ادامه با ۸ تکنیک علمی برای مرور فعال و یادگیری عمیق آشنا می‌شوید:
۱. تکنیک فاینمن
قانون آقای فاینمن ساده است! وقتی یک موضوع را طوری توضیح دهید که یک کودک هم آن را بفهمد، یعنی واقعاً آن را یاد گرفته‌اید. این کار باعث درک عمیق و اصلاح نقاط ضعف می‌شود.
نحوه انجام تکنیک فاینمن:
- یک مطلب را انتخاب کنید.
- آن را به زبان خودتان توضیح دهید.
- بخش‌هایی را که نتوانستید خوب توضیح دهید، دوباره مطالعه کنید.
۲. استفاده از فلش‌کارت
شما می‌توانید مفاهیم، فرمول‌ها یا تعاریف را به‌صورت سؤال‌وجواب روی فلش‌کارت‌ها بنویسید. مرور آن‌ها در فواصل زمانی منظم باعث ماندگاری بیشتر می‌شود.
برای این کار، کافی است که:
- کارت‌های ساده تهیه کنید.
- سؤال را روی یک طرف و جواب را روی طرف دیگر بنویسید.
- روزانه چند دقیقه آن‌ها را مرور کنید.
۳. تست‌زنی هدفمند
تست‌زنی فقط برای ارزیابی نیست و نوعی روش یادگیری هم محسوب می‌شود. با تست‌های هدفمند، نقاط ضعف و اشتباهات خود را بهتر می‌شناسید.
نحوه تست‌زنی هدفمند به‌صورت خلاصه عبارت است از:
- بعد از مطالعه یک مبحث، ۱۰ تست بزنید.
- پاسخ‌ها را تحلیل کنید و بی‌توجه از کنارشان رد نشوید.
- اشتباهات را یادداشت و دوباره مرور کنید.
۴. مرور فاصله‌دار
مرورهای منظم در فاصله‌های زمانی مشخص، باعث تقویت حافظه بلندمدت می‌شوند. این تکنیک طلایی از فراموشی سریع جلوگیری می‌کند. یادتان باشد که مناسب‌ترین زمان‌ها روز اول، روز سوم و هفته اول هر ماه هستند.
برای انجام مرور فاصله‌دار، مراحل زیر را طی کنید:
- بعد از اولین مطالعه، روز بعد آن را مرور کنید.
- مرور دوم را ۳ روز بعد انجام دهید.
- به‌تدریج فاصله مرورها را افزایش دهید.
۵. تدریس برای خود یا دیگران
وقتی مطلبی را برای کسی توضیح می‌دهید، متوجه ضعف‌هایتان می‌شوید. حتی اگر کسی را برای تدریس ندارید، با صدای بلند برای خودتان توضیح دهید.
برای اجرای این تکنیک:
- در ابتدا یک موضوع انتخاب کنید.
- آن را به‌صورت بلند و ساده توضیح دهید.
- بخش‌های ناقص را دوباره بخوانید و اصلاح کنید.
۶. تکنیک ترکیب منابع
مطالعه کردن از چند منبع متنوع باعث درک بهتر مفاهیم می‌شود. با این کار، اطلاعات را از زوایای مختلف درک می‌کنید.
در این تکنیک، مراحل زیر را رعایت کنید:
- دو منبع معتبر برای هر درس انتخاب کنید.
- یکی را برای مطالعه اصلی و دیگری را برای تکمیل نکات به کار ببرید.
- در پایان، خلاصه خودتان را بنویسید.
۷. تصویرسازی ذهنی
تبدیل مطالب به تصویر ذهنی یا نقشه ذهنی، جذاب‌ترین ابزار برای افزایش تمرکز در درس خواندن است. این روش مخصوصاً برای مطالب مفهومی و دسته‌بندی‌شده بسیار مفید است.
نحوه انجام:
- مطالب را در قالب تصویر یا نمودار بیاورید.
- رنگ‌ها و اشکال مختلف برای بخش‌های مختلف استفاده کنید.
- این نقشه‌ها را در مرورها دوباره ببینید.
۸. ساخت نقشه ذهنی
نقشه ذهنی یک روش تصویری برای یادگیری و مرور مطالب است. با کشیدن یک طرح گرافیکی، ذهنتان اطلاعات را دسته‌بندی می‌کند و به خاطر می‌سپارد.
نحوه طراحی نقشه ذهنی اینگونه است:
- یک برگه سفید را به‌صورت افقی قرار دهید.
- موضوع اصلی را وسط صفحه بنویسید و دور آن دایره بکشید.
- شاخه‌های مرتبط را از مرکز به اطراف گسترش دهید و نکات کلیدی را روی هر شاخه بنویسید.
- از رنگ‌ها، نمادها و تصاویر ساده برای جذاب‌تر و به‌یادماندنی‌تر کردن نقشه استفاده کنید.
نقش منابع کنکوری در هوشمندانه درس خواندن برای کنکور
داشتن کتاب‌های مختلف و متنوع، اصلاً به معنای یادگیری بیشتر نیست. باید یاد بگیرید که چگونه از منابع مفید، به آمادگی بیشتر برسید. برای انتخاب و استفاده هوشمندانه از منابع کنکوری، به نکات زیر توجه کنید:
- منابع استاندارد و تأییدشده را بشناسید.
- مطمئن شوید که سطح منابع بالاتر از سطح شما نیست.
- از منابعی کمک بگیرید که ترکیبی از تست و درسنامه هستند.
- برای مرور منابع، زمان‌بندی جداگانه‌ای را در نظر داشته باشید.
هوشمندانه تست بزن! نه زیاد، بلکه هدفمند
چیزی که واقعاً اهمیت دارد، تست زدنِ هدفمند است. یعنی هر تستی که می‌زنید، باید چیزی به یادگیری‌تان اضافه کند و شما را یک قدم جلو ببرد. این ۳ مرحله مهم را برای تست‌زنی هوشمندانه رعایت کنید:
- تجزیه و تحلیل تست‌ها: بعد از حل تست، بررسی کنید که چرا به بعضی از سؤالات پاسخ اشتباه داده‌اید. این کار، باعث تثبیت مطالب در ذهن می‌شود.
- شناسایی نقاط ضعف: از تست‌هایی که اشتباه جواب دادید، لیستی تهیه کنید. با کمک این لیست، وقت بیشتری روی ضعف‌هایتان می‌گذارید.
- تکنیک‌های مدیریت آزمون: یاد بگیرید چگونه زمان را در آزمون مدیریت کنید و سر سؤالات سخت زمان از دست ندهید.
مدیریت ذهن و تمرکز در مسیر کنکور
ذهنتان را مدیریت کنید. مسیر کنکور، طولانی و پرچالش است و بدون تمرکز و آرامش ذهنی، نمی‌توانید از آن عبور کنید. موارد زیر، از جمله تکنیک‌های مفید برای مدیریت ذهن و تمرکز هستند:
- تکنیک‌های مقابله با حواس‌پرتی: فضای مطالعه‌تان را از موبایل و عوامل مزاحم خالی کنید. برای زمان‌بندی از تکنیک‌هایی مثل پومودورو کمک بگیرید.
- تکنیک‌های مدیریت اضطراب و استرس: نفس عمیق، ورزش سبک، و مدیتیشن روزانه کمک می‌کنند تا آرام‌تر باشید. یادتان باشد که اضطراب زیاد، دشمن یادگیری است.
- تکنیک‌های افزایش تمرکز در مطالعه: زمان‌های مطالعه‌تان را کوتاه ولی باکیفیت تنظیم کنید. هر بار فقط روی یک موضوع تمرکز کنید و محیط را ساکت نگه دارید.
هوشمندانه درس خواندن برای کنکور در دوران جمع‌بندی و مرور نهایی
دوران جمع‌بندی و روزهای پایانی نزدیک به کنکور، بهترین فرصت طلایی برای مرور کلی و هستند. در این مرحله، به سراغ یادگیری مطالب جدید نروید. در عوض، روی مطالب قبلی متمرکز شوید و ذهن را برای روز آزمون آماده کنید. از خلاصه‌نویسی‌ها، مرور تست‌های نشان‌دار و بررسی اشکالات گذشته به‌عنوان بهترین استراتژی‌ها کمک بگیرید.
اشتباهات رایج در مسیر هوشمندانه درس خواندن که باید از آن‌ها دوری کرد
یکی از نکات مهم هوشمندانه درس خواندن برای کنکور، دوری از اشتباهات تکراری است. متأسفانه بسیاری از داوطلبان کنکور مرتکب این اشتباه می‌شوند، اما شما جزو آن‌ها نباشید.
موارد زیر، لیست مهم‌ترین اشتباهاتی‌اند که باید بدانید:
- مقایسه دائمی خودتان با دیگران
- تقلید کورکورانه از رتبه‌برتری‌ها
- وسواس زیاد در مطالعه
- استفاده از منابع متعدد
- نداشتن برنامه منعطف
- نادیده گرفتن مرور
بهترین نتیجه را از زمان، منابع و توانمندی‌هایتان بگیرید!
همانطور که مطالعه کردید، هوشمندانه درس خواندن برای کنکور «شدنی» است؛ البته به شرطی که یعنی از زمان، منابع و توانمندی‌های خودتان استفاده کنید. با تکنیک‌های استاندارد، برنامه‌ریزی دقیق و تمرکز بالا، می‌توانید بازدهی قابل قبولی داشته باشید. خوشبختانه، این سبک مطالعه قابل یادگیری است و شما هم می‌توانید آن را اجرا کنید.
